Ionian Hall of Science (V2/02-2022)

Δεύτερη έκδοση λίστας Επτανησίων Επιστημόνων
Η δεύτερη έκδοση περιλαμβάνει όλους του επιστήμονες που εγγράφηκαν στο Δίκτυο από τις αρχές Αυγούστου 2022 μέχρι και τα τέλη Ιανουαρίου 2023. Για να εξάγουμε τα συγκεκριμένα δεδομένα από την ιστοσελίδα, ακολουθήσαμε τα ίδια βήματα με την εξαγωγή των δεδομένων της πρώτης έκδοσης (https://science.ihellenism.org/ionian-hall-of-science-v1/).

Κάποια βασικά στατιστικά στοιχεία της δεύτερης έκδοσης της βάσης δεδομένων είναι τα παρακάτω:
– Αριθμός εγγεγραμμένων επιστημόνων (v2): 137
– Αριθμός υφιστάμενων επιστημόνων Ιδρυμάτων/Οργανισμών: 85
– Αριθμός χωρών που εργάζονται σήμερα οι επιστήμονες (συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας): 16

Νησί καταγωγής

Κατά τη δεύτερη έκδοση, το 51,8% των εγγεγραμμένων μελών κατάγεται από την Κεφαλονιά, το 21,9% από την Κέρκυρα, το 5,8% από τη Λευκάδα, ενώ ακολουθούν τα μικρότερα νησιά του Ιονίου, και συγκεκριμένα η Ιθάκη με ποσοστό 3,6% τα Κύθηρα και το Μεγανήσι με 0,7%. Τέλος, υπάρχει ένα 0,7% που κατάγεται από περισσότερα από ένα νησιά, καθώς και ένα 2,2% που δήλωσε ότι δεν είναι σίγουρο για το νησί από όπου κατάγεται.

Σε σύγκριση με την πρώτη έκδοση, παρατηρούμε ότι παρόλο που τα μέλη που κατάγονται από την Κεφαλονιά συνεχίζουν να είναι σχεδόν 1 στα 2 (51,8%), το ποσοστό είναι μειωμένο κατά 16,1%, γεγονός που αποδεικνύει ότι έχουν προστεθεί στη λίστα περισσότεροι επιστήμονες από τα υπόλοιπα νησιά του Ιονίου. Το ίδιο αποδεικνύεται από το γεγονός ότι είναι αρκετά πιο ανεβασμένα τα ποσοστά των επιστημόνων που κατάγονται από την Κέρκυρα (21,9% από 20,2%), τη Ζάκυνθο (9,5% από 4,8%), τη Λευκάδα (5,8% από 2,4%), ενώ σταθερό παραμένει το ποσοστό που αφορά την Ιθάκη (3,6%). Επίσης, πλέον έχουν κάνει την εμφάνισή του και επιστήμονες με καταγωγή από τα μικρότερα νησιά του Ιονίου, και συγκεκριμένα από τα Κύθηρα (2,9%) , τους Οθωνούς (0,7%) και το Μεγανήσι (0,7%).

Κύριος Ερευνητικός Τομέας

Το ποσοστά των κύριων επιστημονικών τομέων των επιστημόνων δεν παρουσιάζουν αξιοσημείωτες μεταβολές κατά τη δεύτερη έκδοση της λίστας. Συγκεκριμένα, διαμορφώνονται ως εξής:

Ο ερευνητικός τομέας που συγκεντρώνει το μεγαλύτερο ποσοστό είναι οι Εφαρμοσμένες Επιστήμες με ποσοστό 35%, ακολουθούν οι Φυσικές Επιστήμες και οι Τέχνες & Ανθρωπιστικές Επιστήμες με 18,2%, οι Επιστήμες Υγείας (16,8%) και οι Οικονομικές και Κοινωνικές Επιστήμες (11,7%).

Θέση/Βαθμίδα Επιστημόνων

Όσον αφορά τις θέσεις που κατέχουν οι εγγεγραμμένοι επιστήμονες της δεύτερης έκδοσης, το 21,9% αυτών είναι Καθηγητές, το 21,2% Αναπληρωτές Καθηγητές, το 13,9% Επίκουροι Καθηγητές, το 7,3% δηλώνει γενικώς «Ερευνητές», το 5,8% είναι Ομότιμοι Καθηγητές, ένα 4,4% δηλώνει Μεταδιδακτορικός Ερευνητής και ένα ακόμη 4,4% Λέκτορας.

Χώρα Διαμονής

Στη δεύτερη έκδοση βλέπουμε εγγεγραμμένους επιστήμονες από 16 χώρες έναντι των 12 χωρών που είχαμε στην πρώτη, δηλαδή εγγράφτηκαν Επτανήσιοι επιστήμονες από τέσσερις ακόμα χώρες οι οποίες είναι η Κύπρος, η Ιαπωνία, η Κίνα και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Αξίζει να αναφερθεί ότι από αυτές τις τέσσερις επιπλέον χώρες, η μία μόνο ανήκει στην Ευρώπη, ενώ οι υπόλοιπες τρεις ανήκουν στην Ασία. Η προσθήκη αυτών των χωρών συμβάλλει και στη μείωση του ποσοστού που κατέχουν στο Δίκτυο οι επιστήμονες που κατοικούν την Ελλάδα (65,4% έναντι 69,9%). Ακόμη, το αμέσως επόμενο υψηλότερο ποσοστό, αυτό των εγγεγραμμένων μελών που κατοικούν στις ΗΠΑ, αυξήθηκε από 7,2% σε 10,3%. Ακολουθούν το Ηνωμένο Βασίλειο (5,9%), η Αυστραλία (3,7%), η Ιταλία (2,9%) και το Βέλγιο (2,2%). Ποσοστό 1,5% μοιράζονται η Ελβετία, η Σουηδία και η Γαλλία, ενώ τέλος τη λίστα κλείνουν με 0,7% η Κύπρος, η Ισπανία, η Ιορδανία, η Κίνα, η Ιαπωνία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Γερμανία.

Έχει ενδιαφέρον να εξετάσουμε ξεχωριστά ποιες είναι οι χώρες όπου κατοικούν οι περισσότεροι από τους εγγεγραμμένους επιστήμονες (εκτός από την Ελλάδα). Βλέπουμε ότι είναι οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Αυστραλία. Θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι σε αυτές τις θέσεις βρίσκονται αυτές οι χώρες. Συγκεκριμένα, οι ΗΠΑ είναι μία χώρα που κατά τον 20ο αιώνα υποδέχτηκε μεγάλο αριθμό Ελλήνων οικονομικών μεταναστών και ειδικότερα Επτανησίων (με τους Σεισμούς του 1953 να συμβάλλουν σε αυτό). Ακόμη, πολλοί είναι και οι Έλληνες επιστήμονες που επέλεξαν να μεταναστεύσουν στις ΗΠΑ ως συνέπεια του brain drain κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης που βίωσε η χώρα μας, ενώ το ίδιο ισχύει και για το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο μάλιστα διατηρεί όχι μόνο μεγάλη κοινότητα Ελλήνων αλλά και Ελλήνων φοιτητών. Μάλιστα, σύμφωνα με έρευνα για τη Σύγχρονη Ελληνική Διασπορά ανά τον κόσμο (The Greek Diaspora Project) του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, η Βρετανία εμφανίζεται να αποτελεί ένα κύριο προορισμό της σύγχρονης ελληνικής μετανάστευσης. Σύμφωνα μάλιστα με την απογραφή του 2011 της Βρετανίας καταμετρήθηκαν 35.000 Έλληνες να ζουν στη χώρα, από τους οποίους οι περίπου 12.000 ήταν φοιτητές. (“Πού πάνε οι νέοι Έλληνες μετανάστες – Η Βρετανία είναι η πρωταγωνίστρια της διασποράς και του ελληνικού brain drain”, LIFO 2019). Όσον αφορά την Αυστραλία, και αυτή αποτελεί μια χώρα που δέχτηκε μεγάλο αριθμό Ελλήνων μεταναστών κατά τον 20ο αιώνα, κάτι που, όπως και στην περίπτωση των ΗΠΑ, αποδεικνύεται από τον μεγάλο αριθμό Συλλόγων Ομογένειας και στις δύο χώρες (βλ. ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΜΕΡΙΚΗΣ «ΚΕΦΑΛΟΣ», Cephalonian Asscociation Aenos (Νέα Υόρκη), Cephalonian Society of Victoria – O Kefalos (Σύλλογος Κεφαλλήνων Βικτώριας – Ο Κέφαλος), Zakynthians’ Brotherhood of California, Pankerkyraikos Association of America κ.α.
Οι χώρες ανά τον κόσμο όπου κατοικούν οι εγγεγραμμένοι επτανήσιοι Επιστήμονες, εμφανίζονται και στον παρακάτω χάρτη.

Ακόμη, το παρακάτω διάγραμμα μάς βοηθάει να δούμε σε ποιες χώρες κατοικούν οι Επιστήμονες από το κάθε νησί. Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι οι επιστήμονες που κατοικούν στις ΗΠΑ έχουν καταγωγή σχεδόν από όλα τα νησιά των Επτανήσων.

Χώρα Γέννησης

Τα αποτελέσματα αναφορικά με τον τόπο διαμονής των Επτανησίων Επιστημόνων, μας δημιουργούν το ερώτημα εάν τελικά οι επιστήμονες με καταγωγή από τα Ιόνια Νησιά που ζουν σε αυτές τις χώρες γεννήθηκαν εκεί (είναι παιδιά μεταναστών ή ομογενείς δεύτερης ή/και τρίτης γενιάς) ή μετανάστευσαν οι ίδιοι σε αυτές τις χώρες, στο πλαίσιο του Brain Drain που βίωσε και βιώνει η Ελλάδα.

Την απάντηση σε αυτό το ερώτημα μάς βοηθάει να λάβουμε ο παρακάτω χάρτης που δείχνει τις χώρες γέννησης των επιστημόνων.

Οι επιστήμονες που γεννήθηκαν στην Ελλάδα, καταλαμβάνουν ένα πολύ μεγάλο ποσοστό, της τάξεως του 89,1%. Υπενθυμίζεται ότι οι επιστήμονες που έχουν δηλώσει ότι κατοικούν στη Ελλάδα καταλαμβάνουν το 65,4% του συνόλου. Η σύγκριση αυτών των δύο μετρήσεων δείχνει ότι υπάρχει ένα 23,7% επιστημόνων που ενώ γεννήθηκαν στην Ελλάδα, δεν κατοικούν πλέον σε αυτή. Ακόμη, όσον αφορά στις άλλες τρεις χώρες (εκτός της Ελλάδας) που είδαμε να κατοικούν οι περισσότεροι επιστήμονες, το Ηνωμένο Βασίλειο δεν εμφανίζεται καθόλου στις χώρες γεννήσεως, γεγονός που μας βοηθάει να συμπεράνουμε ότι οι συγκεκριμένοι επιστήμονες μετέβησαν στη συγκεκριμένη χώρα είτε για σπουδές είτε για λόγους εργασίας. Ακόμη, σχετικά με τις ΗΠΑ, ενώ το 10,3% του συνόλου των επιστημόνων δήλωσε ότι κατοικεί εκεί, μόνο το 2,2% δήλωσε ότι γεννήθηκε εκεί. Επομένως, 8 στους 10 από του Επτανήσιους επιστήμονες που κατοικούν στις ΗΠΑ μετέβησαν στη χώρα είτε για σπουδές είτε για λόγους επαγγελματικής εξέλιξης, ενώ μόνο 2 στους 10 είναι απόγονοι μεταναστών. Όσον αφορά την Αυστραλία, τα ποσοστά και στις δύο περιπτώσεις είναι αρκετά κοντινά (το 3,7% δήλωσε ότι κατοικεί εκεί και το 2,2% ότι γεννήθηκε εκεί), υποδηλώνοντας ότι τα περισσότερα από τα μέλη που κατοικούν εκεί, γεννήθηκαν και εκεί. Η Αυστραλία ναι μεν δέχθηκε μεγάλες εισροές Ελλήνων των 20ο αιώνα, αλλά δεν ήταν σε μεγάλο βαθμό ανάμεσα στις χώρες που επέλεξαν να μεταναστεύσουν οι νέοι επιστήμονες στο πλαίσιο του brain drain.

Η έρευνά μας συνεχίζεται και τα αποτελέσματα θα ανακοινώνονται καθώς το Ionian Hall of Science μεγαλώνει.

*Η σύντομη αυτή ανάλυση του Ionian Hall of Science αποτελεί σύνοψη κεφαλαίου Διπλωματικής εργασίας που εκπονεί η κυρία Θάλεια Θωμάτου, μέλος της Οργανωτικής Επιτροπής του Ionian Hall of Science, στο πλαίσιο του ΠΜΣ “Νέα Μέσα Επικοινωνίας και Ψηφιακό Μάρκετινγκ” στο Τμήμα Ψηφιακών Μέσων και Επικοινωνίας του Ιονίου Πανεπιστημίου.

Η συνολική έρευνα της κας Θωμάτου θα είναι διαθέσιμη το καλοκαίρι του 2023.

The Ionian Hall of Science (April 2023)